Luimneach: Dún an tSáirséalaigh
Téann Dún an tSáirséalaigh i Luimneach siar chomh fada le 1795. Tugadh ‘An Dún Nua’ air roimhe seo, tugadh ar láimh don Saorstát é ar an 20 Márta 1922, nuair a aslonnaíodh an 2ú Cathlán d’Fiúsailéirí Ríoga na Breataine Bige a bhí lonnaithe ann. Níor chuir fórsaí na hÉireann an bheairic ar fáil ar dtús, áfach, agus bhí an t-aon aistriú oifigiúil sa chontae ar siúl ag Dún an Chaisleáin, áit ar ghlac an Ginearál Michael Brennan ceannas air.
Tar éis do na Sasanaigh an bheairic a aslonnú rinne muintir na háite creachadh air agus ansin bhí an tIRA frith-Chonartha ina seilbh aige. Nuair a bhagair an tArm Náisiúnta an bheairic a thabhairt le forneart, ghéill an tIRA an bhunáit ach chuir said trí thine í agus iad ag imeacht an 21 Iúil 1922. I 1926, athainmníodh é in onóir Phádraig Sáirséal, a throid ar thaobh Shéamais II i gcoinne Liam Oráiste agus a chabhraigh le Conradh Luimnigh a chaibidliú, ag cur deireadh le Cogadh an Dá Rí i 1691.
Is é Dún an tSáirséalaigh ceanncheathrú an 12ú Cathlán Coisithe anois.
